İlahi Komedya, İtalyan ozan ve siyasetçi Dante Alighieri'nin 7 Nisan 1300 Perşembe gecesi başlayan, 14 Nisan 1300 Perşembe öğleden sonra sona eren ahirete yaptığı düşsel yolculuğu anlattığı destansı eseridir.
İlahi Komedya; Cehennem (Inferno), Araf (Purgatorio) ve Cennet'e (Paradiso) yaptığı hayali yolculuğu anlatan epik şiiri toplam 100 kantodan oluşur.
Dante’nin ahireti; İslam, Musevilik ve batı Hıristiyanlığında yer alan üç mekâna sahiptir: Cehennem, Araf ve Cennet.
Dante'nin ahiretinde Cehennem; ölümcül günah işleyenlerin evi, Araf; suçlarının cezasını çekip cennete gidecek olan günahlıların yeri, Cennet; günahsızların evi olarak nitelendirilmiştir.
Dante okuyucuyu ölüm sonrası yolculuğun macerasına çıkardığı bu seyahati 35 yaşında, yani "insanın olgunluğa eriştiği yaşam yolunun ortasında" gerçekleştirir.
Dante'nin amacı insanlara doğru yolu göstermek ve günah işlemelerini engellemektir.
Dante, evreni Ptolemaios'un görüşüne göre tasarlar. Dünya evrenin merkezidir ve sabit durur. Dünyanın çevresinde dönen 7 gezegen " Ay, Merkür, Venüs, Güneş, Mars, Jüpiter, Satürn" vardır. Gezegenler iç içe geçmiş 7 gök içinde döner. Yedinci gökten sonra yerinde sabit duran yıldızların bulunduğu 8. gök vardır. Göğün 9. katında gezegenlerin dönmesini sağlayan İlk Devindirici yer alır. Göğün en yüksek katı olan 10. kat "Arş- ı Âlâ" Tanrı'nın ve kutlu ruhların yeridir.
Cehennem ve Araf boyunca Dante'ye
İmparator Augustus döneminde yaşamış, insan aklını simgeleyen Romalı şair Vergilius rehberlik ederken Araf'ın tepesinde Vergilius bu görevi Dante’nin
"Yeni Hayat" kitabında ölümsüz aşkını anlattığı sevdiği kadın olan mukaddesliği simgeleyen Beatrice’e bırakır. Beatrice Dante’ye rehberlik ederek onu semaya, ilahi ışığın kaynağına ulaştırır.
İlahi Komedya'daki bölümler sayı ve simetri ile oluşturulmuştur. En üstte en fazla günahlıların olduğu yerde çoğunluk vardır.
Dante ilk olarak Cehennem'i gezer ve gözlemler.
Cehennem 9 katlıdır. İlk katında tarihin en önemli düşünürleri bulunur. Burada ceza yoktur. Sadece acısız bir maraz içindedirler. Cehennem'deki en büyük ceza 9. kattadır. Burada İsa’yı ihanet eden Yahuda bulunur.
Buzlarla kaplı olan Cehennem iç içe dokuz kattan oluşan ve aşağı doğru inildikçe cezaların da arttığı bir dairedir.
İlk sahnede arzın derinliklerindeki cehenneme "Inferno" doğru yol alırken mitolojik karakterler ve tanınmış eski güçlü insanlar ile karşılaşır. Sonra Araf’a "Purgatorio" tırmanırken eski ileri gelen kişilerle konuşur. Bu kişiler cennete "Paradiso" girmeden önce Araf’ta beklemektedirler.
İçinde yaşanılan dünyanın altında yer alan cehennem bir huni şekilli dehliz biçimindedir ve merkezinde isyankâr melek İblis "Lucifer" bulunur. İnişlere ayrılmış uzun daireler şeklinde darlaşan taraçalarla arzın merkezine varır. Arzın tam merkezinde bulunan İblis "Lucifer" aynı zamanda kâinatın da merkezindedir. Burda sembolik olarak İblisin "Lucifer" "cennetten" en uzaktaki yaratık olduğu anlatılmak istenir. Aşağıya indikçe günahlar ve azaplar artar. Dokuz kat veya daire içinde cehennemin müthiş korkunç safhaları gösterilir. Cehennem, İsa'nın yaşamış olduğu kutsal Kudüs şehrinin altındadır.
Her katta Dante'ye göre tasvip edilmeyen bir yaşam sürmüş şairler, yazarlar, filozoflar, siyasetçiler, krallar, kraliçeler, din adamları, ünlü tarihi karakterler, tanınmış aile fertleri bulunur.
Sandro Botticelli tarafından yapılan La Mappa dell'İnferno "Cehennemin Haritası" Dante'nin Cehennem'inin en ayrıntılı haritasını çıkaran eser olarak bilinir. Eser, ölümden sonraki hayatın şimdiye kadar yapılmış en korkutucu resmi olarak nitelendirilir.
Cehennem dibe doğru gittikçe daralan dokuz tabakadan oluşur. Her bir kata “cerchio” adı verilir.
Cehenneme girmeden önce Antinferno adı verilen bir bölme vardır. Ne iyilik ne kötülük yapmış insanların ruhlarını barındıran Antinferno, Acheronte Irmağı’na kadar uzanır.
İlk bölüm Limbo’dur. Yani "inferno"ya giriş. Burada günahkar olmayan fakat hristiyan olmadıkları için cennete giremeyen kişilerin ruhları bulunur. Bu kapı önünde ceza yoktur.
Ünlü latin şairi ve burada Dante’ye rehberlik yapan Vergilius, ünlü islam alimleri İbni Sina ve İbni Rüşd gibi önemli isimler Limbo’da yer alır. Bu da Dante’nin bilime olan büyük bir saygısını gösterir. Ve sadece bu dairedekiler ceza almazlar.
*Cehennemin Katları:
1. dairede "vaftiz olmayan ruhlar",
2.dairede "şehvet düşkünleri",
3.dairede "oburlar, açgözlüler "
4.dairede "cimriler ve savurganlar",
5.dairede " gazap veren ağır suçlular",
6 .dairede "sapkınlar",
7.dairede “başkalarına, kendilerine eziyet eden, Tanrı ya saldırıda bulunanlar",
8. dairede " kadın tellalları, din sömürücüleri, rüşvet yiyenler, hilebazlar, hırsızlar, ikiyüzlüler, bölücüler, kalpazanlar"
9. dairede " akrabalarına,vatanına, kendilerine iyilik yapanlara ihanet edenler "
bulunur.
Birinci dairedekiler arasında; Kudüs'u Haçlıların elinden kurtaran Salahaddin Eyyubi de yer alır.
* Dante'nin, İslam peygamberi Hz Muhammed ve İslam halifesi Hz. Ali'yi (güya(!)) bozguncu olarak nitelendirmesi, evrensel bir şair olması bakımından kınanacak bir özelliği ortaya koymuştur.
Araf, Lucifer'in dünyaya düşerken açtığı cehennem çukurundan savrulan toprakla oluşmuştur ve Araf'ta üst katlara çıkıldıkça cezalar da azalır. Araf’ta dünyada olduğu gibi gece ve gündüz yaşanmakta ama yağmur, şimşek gibi doğa olayları görülmemektedir.
Araf, Cennet’e çıkabilme umudu taşıyanların yeridir. Dante’nin Araf’a girişinde alnına çizilen 7 “P” harfi, yukarı doğru çıktıkça tek tek silinmektedir. “P” Latince “Peccatum” yani günahı simgelemektedir.
Hıristiyanlıkta iki tür günah vardır: Esas günah ve ölümcül günah.
Esas günaha Latince "peccata capitalia", ölümcül günaha "peccatum mortale" denir.
Cehennemde ölümcül günahları işleyenler vardır.
Dante’nin Araf’ında esas günahları işleyenler vardır.
Dante bir Katolik’ti. Batı Hıristiyanlarında 7 esas günah vardır:
Anger "öfke" , avarice "açgözlülük", envy "kıskançlık", gluttony "oburluk", lust "şehvet", pride "kibir", sloth "tembellik".
Dante, Araf’ta alnına 7 kez yazılan P'nin teker teker silinmesiyle üzerindeki tüm günahlardan kurtulduktan sonra Cennet’te, 10. gök katına Arş-ı Âlâ'ya kadar çıkacaktır.
Cennet'te 10 bölüm bulunmaktadır ve en üst katında "kutsal gülü" oluşturan ruhlar bulunmaktadır.
Dante yolculuğu bitince insanlara gördüklerini anlatarak ve Dante'ye göre insanların içinde bulunduğu sapkın hayatlarından kurtulmalarını sağlamayı amaç edinecektir.
Dante , Komedyası boyunca Homeros'un İlyada ve Odysseia Destanlarından, Vergilius'un Aeneas Destanı'ndan, özellikle Ovidius'un Metamorfoz eserinden mitolojik karakterlere ve olaylara sık sık yer vermiştir.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder